کاربرد اصلی رک اوپن فریم دو ستونه (Two-Post Open Frame Rack) در شبکههای کامپیوتری، نصب تجهیزات سبکوزن، متمرکز بر مدیریت کابلها و دسترسی آسان است. این نوع رک بهدلیل ساختار ساده و فضای باز، برای محیطهایی که نیاز به انعطافپذیری و دید مستقیم به اتصالات دارند ایدهآل است. در ادامه، مهمترین کاربردهای آن در شبکه توضیح داده میشود:
۱. نصب تجهیزات سبکوزن شبکه
-
سوئیچها (Switches): نصب سوئیچهای لایهای دسترسی (Access Layer) یا سوئیچهای مدیریتشده کوچک.
-
پچ پنلها (Patch Panels): سازماندهی اتصالات کابلهای شبکه و ایجاد نقطه مرکزی برای پچکردن.
-
تجهیزات ارتباطی: مودمها، روترهای کوچک، یا تجهیزات VoIP.
-
سرورهای سبک: سرورهای ۱U/2U با وزن کم (اما غیر ایدهآل برای سرورهای سنگین).
۲. مدیریت کارآمد کابلها
-
دسترسی کامل به کابلها: ساختار باز امکان نظارت، عیبیابی و تغییرات سریع در کابلکشی را فراهم میکند.
-
استفاده از اکسسوریها: نصب نگهدارندههای عمودی کابل (Vertical Cable Managers) روی ستونها برای مرتبسازی کابلها.
۳. فضاهای با محدودیت جا یا نیاز به تهویه بالا
-
صرفهجویی در فضا: طراحی کمحجم، مناسب اتاقهای سرور کوچک، دفاتر یا محیطهای صنعتی.
-
تهویه عالی: ساختار باز مانع از انباشت گرما میشود و جریان هوا را بهینه میکند.
۴. محیطهای تست یا توسعه موقت
-
آزمایشگاههای شبکه (Labs): برای شبیهسازی موقت توپولوژیها.
-
ایستگاههای کاری فنی: دسترسی سریع به تجهیزات برای تعمیر یا کانفیگ.
۵. نقاط توزیع شبکه (IDF/MDF)
-
اتاقهای ارتباطی (Telecom Rooms): بهعنوان نقطه کابلکشی عمودی (Vertical Riser) بین طبقات.
محدودیتهای رک دو ستونه
-
ظرفیت وزن پایین: معمولاً تا ۳۰۰–۵۰۰ کیلوگرم (برند/مدل وابسته)؛ برای سرورهای سنگین یا انبوه تجهیزات مناسب نیست.
-
امنیت فیزیکی کم: بدون درب یا دیواره، تجهیزات در معرض دسترسی غیرمجاز یا آسیب فیزیکی هستند.
-
لرزش تجهیزات: نصب نادرست ممکن است موجب لرزش یا ناپایداری شود.
استانداردهای فنی برای رکهای اوپن فریم دو ستونه (Two-Post Open Frame Racks) عمدتاً حول سازگاری ابعاد، ایمنی نصب، تحمل بار و یکپارچگی زیرساخت متمرکز هستند. در اینجا مهمترین استانداردها و الزامات فنی توضیح داده میشود:
۱. استاندارد EIA-310-D (مهمترین استاندارد صنعتی)
این استاندارد توسط انجمن صنایع الکترونیک (EIA) تعریف شده و پایه طراحی رکهای ۱۹ اینچی است:
-
عرض داخلی ثابت: فاصله بین دو ستون رک باید دقیقاً ۴۶۵ میلیمتر (۱۸.۳۱ اینچ) باشد تا تجهیزات ۱۹ اینچی (۴۸۲.۶ میلیمتر) بهراحتی نصب شوند.
-
فاصله سوراخهای نصب (Mounting Holes):
-
فاصله مرکز به مرکز سوراخها روی ستونها: ۴۷۶.۲۵ میلیمتر (۱۸.۷۵ اینچ).
-
الگوی سوراخها: سهتایی (Triplet Holes) یا مربعی (Square Holes) با گامهای استاندارد.
-
-
واحد رک (RU): هر RU معادل ۱.۷۵ اینچ (۴۴.۴۵ میلیمتر) ارتفاع است. سوراخهای نصب باید در مضارب دقیق این ابعاد قرار گیرند.
۲. استانداردهای ایمنی و تحمل بار
-
بار ایستا (Static Load): رک باید حداقل ۱.۵ برابر حداکثر بار مجاز اعلامشده توسط سازنده را تحمل کند (طبق استانداردهای IEC 60297-3-100).
-
ضریب ایمنی لرزهای: در مناطق زلزلهخیز، رک باید مطابق استانداردهای لرزهای (مثل ISO 3010 یا ASCE 7) طراحی شود.
-
نصب تجهیزات نامتقارن: بار نباید فقط روی یک سمت رک متمرکز شود (ریسک واژگونی).
۳. استانداردهای نصب و پایدارسازی
-
لنگر اندازی به کف (Floor Anchoring):
-
رکهای دو ستونه حتماً باید با پیچهای کششی به کف بتن یا سکو محکم شوند (طبق ANSI/EIA-310-E).
-
در کفهای سست، از صفحات توزیع بار (Load Distribution Plates) استفاده شود.
-
-
فاصله از دیوار: حداقل ۱۰۰ سانتیمتر فاصله برای دسترسی به پشت تجهیزات و تهویه.
-
تراز بودن (Leveling): انحراف رک بیش از ±۱° مجاز نیست (با تراز لیزری بررسی شود).
۴. استانداردهای مدیریت کابلها
-
جداسازی کابلهای برق و داده: طبق استاندارد TIA-606-C، کابلهای برق باید حداقل ۲۰ سانتیمتر از کابلهای شبکه فاصله داشته باشند.
-
حداقل شعاع خمش کابلها: رعایت شعاع خمش توصیهشده توسط سازنده کابلها (مثلاً ۸× قطر کابل برای فیبر نوری).
-
استفاده از نگهدارندههای تاییدشده: Cable Managers باید فشار مکانیکی به کابلها وارد نکنند.
۵. استانداردهای محیطی و امنیتی
-
دمای عملیاتی: معمولاً ۰ تا ۴۰ درجه سانتیگراد (بسته به گواهینامههای UL یا ETL).
-
مقاومت در برابر خوردگی: پوششهای گالوانیزه یا پودری مطابق استاندارد ASTM B633.
-
سیستم ارتینگ (Grounding): ستونهای رک باید به سیستم ارت مرکزی وصل شوند (طبق NEC Article 250).
۶. استانداردهای سازگاری الکترومغناطیسی (EMI)
-
در محیطهای صنعتی، رکهای فلزی ممکن است نیاز به محافظت EMI داشته باشند (بر اساس EN 61000-6-2).
فهرست استانداردهای کلیدی:
استاندارد | توضیح | حوزه کاربرد |
---|---|---|
EIA-310-D | ابعاد رکهای ۱۹ اینچی | سازگاری تجهیزات |
IEC 60297-3 | الزامات مکانیکی برای رکها | تحمل بار و ایمنی |
TIA-606-C | استاندارد مدیریت کابلها | سازماندهی کابلها |
ANSI/EIA-310-E | نصب و لنگراندازی | پایداری فیزیکی |
ISO 3010 | الزامات لرزهای | مناطق زلزلهخیز |
هشدارهای فنی حیاتی:
۱. بارگذاری بیشازحد: هرگز بیش از حداکثر بار مجاز (معمولاً ۳۰۰-۵۰۰ کیلوگرم) روی رک قرار ندهید.
۲. عمق تجهیزات: تجهیزات با عمق بیش از ۶۰ سانتیمتر ممکن است نیاز به ساپورت عقب داشته باشند.
۳. نصب سرورها: رک دو ستونه برای سرورهای سنگین (مثلاً > ۲۵ کیلوگرم) توصیه نمیشود – از رک چهارستونه استفاده کنید.
اگر قصد استفاده از این رکها را دارید، حتماً:
-
مشخصات فنی سازنده (مثل APC، Tripp Lite، Rittal) را بررسی کنید،
-
از نصبکنندگان حرفهای کمک بگیرید،
-
و محاسبات بار (Load Calculations) را پیش از نصب انجام دهید.
جمعبندی
رک اوپن فریم دو ستونه بیشتر برای ایجاد زیرساخت کابلکشی سازمانیافته، نصب سوئیچها/پچپنلها و محیطهای انعطافپذیر استفاده میشود. برای سرورهای سنگین، ذخیرهسازها یا تجهیزات حساس، رکهای چهارستونه (Four-Post Racks) با قابلیت تحمل وزن بالاتر و امنیت فیزیکی بهتر توصیه میشود. انتخاب بین این دو بستگی به وزن تجهیزات، نیاز به امنیت و پیکربندی فضای فیزیکی دارد.